Emerytury i oszczędzanie na przyszłość w Szwecji: Co powinieneś wiedzieć o systemie emerytalnym?
Szwedzki system emerytalny wygląda nieco inaczej niż ten obowiązujący w Polsce. Na wypłacaną kwotę składa się emerytura powszechna wypłacana przez państwo oraz część wyliczana na podstawie uzyskiwanych dochodów. Co warto wiedzieć o szwedzkiej emeryturze?
Emerytura powszechna
Jedną z dwóch części składających się na sumę wypłacaną emerytowi jest emerytura powszechna. Wylicza się ją na podstawie wszystkich dochodów uzyskiwanych w Szwecji przez całe życie. Środki na ten cel gromadzi się każdego roku, pracując i płacąc podatki w tym kraju. Na zwiększenie emerytury powszechnej wpływają również dodatkowe kwoty przyznawane w ciągu czterech pierwszych lat życia dziecka – nawet jeśli pracownik przebywał na urlopie rodzicielskim przez cały ten czas.
Inne opłaty do emerytury od państwa to dodatki związane z:
- studiami i środkami finansowymi otrzymywanymi za naukę w szkole wyższej,
- odbyciem służby wojskowej – w tym również podstawowego szkolenia,
- otrzymywaną rentę lub zasiłkiem aktywizacyjnym,
- otrzymywany zasiłek dla bezrobotnych.
Emerytura powszechna zwiększa się wraz ze wzrostem uzyskiwanych zarobków oraz czasem, w którym pracownik pozostaje aktywny zawodowo. Osoby pracujące w Szwecji mogą również wybrać dowolny fundusz emerytalny. Emerytura jest wypłacana przez Pensionsmyndigheten. Na jej wartość składa się emerytura uzależniona od dochodu, składkowa, dodatek emerytalny i emerytura podstawowa. Jest ona wypłacana do końca życia.
W Szwecji co roku 2,5% dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury odkłada się na rzecz emerytury składkowej. Podatnik może samodzielnie zdecydować, czy pieniądze trafią do konkretnego funduszu, czy pozostaną w tym domyślnym, państwowym – AP7 Såfa.
Osoby, w których przypadku emerytura powszechna jest niska, mogą liczyć na dodatkowe zapomogi. Są one związane np. z wynajmem i utrzymaniem mieszkania. Państwo oferuje też zapomogę dla osób starszych. Takie świadczenia są jednak przyznawane na ściśle określonych warunkach.
Renta rodzinna w ramach emerytury powszechnej
W skład emerytury powszechnej wchodzi również renta wypłacana w przypadku śmierci członka najbliższej rodziny – żony, męża, a niekiedy również konkubenta lub konkubiny bądź rodzica (w dzieciństwie). Kwota ta ma za zadanie pokryć część środków na utrzymanie, które wcześniej zapewniała osoba zmarła.
Aby skorzystać z takiego świadczenia, trzeba jednak spełnić kilka warunków. Osoba zmarła powinna mieszkać i wykonywać pracę w Szwecji przez określony czas. Renta pochodzi bowiem ze środków odłożonych przez zmarłego na poczet własnej emerytury powszechnej. Wysokość tego świadczenia zależy więc od wartości zgromadzonych środków.
Emerytura wypłacana przez pracodawcę
W Szwecji można liczyć również na emeryturę wypłacaną przez pracodawcę. Osoby, które w ciągu swojego życia pracowały w kilku firmach, mogą pobierać pieniądze z różnych towarzystw emerytalnych. Opcja ta dotyczy przede wszystkim pracowników administracji państwowej, umysłowych w sektorze prywatnym oraz fizycznych. Pracodawca nie musi podpisywać umowy z towarzystwem emerytalnym, dlatego warto sprawdzić, czy dane przedsiębiorstwo przyjęło takie rozwiązanie.
Emerytura wypłacana przez pracodawcę nie obowiązuje osób samozatrudnionych. Właściciele jednoosobowych działalności gospodarczych w celu zrekompensowania brakującej sumy często decydują się na samodzielne oszczędzanie.
Jeśli pracodawca korzystał z usług towarzystwa emerytalnego i odkładał tam składki za swoich pracowników, podmiot kontaktuje się z daną osobą zwykle na kilka miesięcy przed ukończeniem przez nią 65. roku życia. Pracownik może wówczas zdecydować, od kiedy chce on pobierać emeryturę. To od nich zależy również, czy kwota będzie dzielona na określoną liczbę lat, czy wypłacana do końca życia.
Emerytura pracownicza a ubezpieczenie zdrowotne
W skład emerytury pracowniczej wchodzą nie tylko dodatkowe środki wypłacane po zakończeniu kariery zawodowej. To również ubezpieczenie zdrowotne. Pozwala ono na uzyskiwanie świadczeń w ramach choroby – innych niż te otrzymywane z Kasy Ubezpieczeń. Opcja ta obejmuje też ochronę osób pozostałych przy życiu – członków najbliższej rodziny ubezpieczonego.
Emerytura szwedzka a polska
Emerytura pobierana w Polsce lub innym kraju nie ma wpływu na szwedzką emeryturę uzależnioną od dochodu, uzupełniającą i składkową. Zdarza się jednak, że zależy od niej wartość emerytury podstawowej, dodatku mieszkaniowego, zapomogi dla osób starszych czy dodatku emerytalnego. Zależność ta jest wyliczana indywidualnie. Wpływają na nią dochody pracownika w innym państwie i ewentualne dodatki.
Osoba, która pracowała w Szwecji, ale po wielu latach zdecydowała się na opuszczenie tego kraju, w dalszym ciągu może pobierać szwedzką emeryturę. Takie zasady dotyczą emerytury uzupełniającej, składkowej i zależnej od dochodu. Przepisy różnią się jednak w przypadku dodatku emerytalnego, mieszkaniowego i zapomogi dla osób starszych. Emeryt opuszczający Szwecję może zostać pozbawiony pieniędzy z tego tytułu.
Samodzielne oszczędzanie na emeryturę
Podobnie jak w Polsce, w Szwecji wiele osób odkłada pieniądze na emeryturę również samodzielnie. Na taki krok często decydują się ludzie, którzy nie mogą liczyć na dodatek pracowniczy – np. w związku z samozatrudnieniem. Takie odkładanie jest możliwe za pośrednictwem banku lub towarzystwa ubezpieczeniowego. Popularnym rozwiązaniem okazuje się również lokowanie pieniędzy na specjalnych, inwestycyjnych kontach oszczędnościowych. Osoby pracujące w Szwecji mogą skorzystać też z ubezpieczenia kapitałowego.
Nieco mniej popularnym, ale dość ciekawym rozwiązaniem jest spłata kredytu hipotecznego. Dzięki temu po kilkunastu lub kilkudziesięciu latach pracownik dysponuje własną nieruchomością, a w trakcie spłacania pożyczki może korzystać z atrakcyjnych ulg. To dobra opcja dla osób, które preferują lokowanie środków w fizyczne dobra, które nie tracą mocno na wartości nawet po upływie wielu lat.
